Tên tiếng Việt: Cao cẳng bắc bộ, Xà bì bắc bộ
Tên khoa học: Ophiopogon tonki-nensis Rodr.
Họ: Asparagaceae Juss. (Thiên môn đông).
Công dụng: Thân rễ dùng trị viêm niệu đạo, lao phổi, ho, khạc ra máu và viêm nhánh phế quản.
Mô tả cây
- Cây thân thảo, sống lâu năm. Thân rễ ngắn, rễ chùm mảnh, hình sợi.
- Lá tập trung ở phần gốc, phiến lá hình ngọn giáo ngược dài 15-21cm, rộng 3-4 cm, dày, gốc không cân, nhiều gân phụ, có gân ngang, cuống lá dài 15-20 cm.
- Cụm hoa dạng chùm, trục cụm hoa dài 20-25 cm, hoa xếp 2-7 cái trong mỗi lá bắc, lá bắc hình ngọn giáo, cao 8 mm, cuống hoa dài 1cm. Nhị 6; bầu 3 ô, vòi nhụy hình trụ, đầu nhụy chia 3 thùy ngắn.
- Quả chụm 3, tròn, to 5m.
- Mùa ra hoa: Tháng 6-9. Mùa quả: Tháng 8-12.
Sinh thái
- Mọc ở nơi đất ẩm, nhiều mùn, dưới tán rừng lá rộng thường xanh, rừng trên núi đá.
Phân bố
- Ở Việt Nam, Cao cẳng bắc bộ phân bố ở các tỉnh Hà Giang, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Hòa Bình và Ninh Bình.
Bộ phận dùng
Rễ (củ) – Radix Ophiopogonis tonkinensis.
Công dụng
Ở Vân Nam (Trung Quốc) thân rễ dùng trị viêm niệu đạo, lao phổi, ho, khạc ra máu và viêm nhánh khí quản.
